Wat is de Wet DBA?
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is in het leven geroepen om duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer, vaak een ZZP’er. De wet is ontworpen om schijnzelfstandigheid te voorkomen, een situatie waarin een zelfstandige eigenlijk werkt als een vaste medewerker, zonder de bijbehorende arbeidsrechten. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een ZZP’er tegen een vaste vergoeding werkt, onder gezag van de opdrachtgever, terwijl deze persoon geen recht heeft op zaken als doorbetaald verlof, sociale verzekeringen of een pensioenregeling.
De Wet DBA vervangt de vroegere VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie), en heeft als doel zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers te beschermen tegen onbedoelde werkgeverschap. Schijnzelfstandigheid kan niet alleen bij ZZP’ers voorkomen, maar ook bij DGA’s (Directeur-Grootaandeelhouders) die werkzaamheden verrichten via hun eigen BV.
Wat betekent dit voor jou als ZZP’er of DGA?
Vanaf 1 januari 2025 zal de Wet DBA strenger gehandhaafd worden, wat betekent dat de Belastingdienst meer controle zal uitvoeren op schijnzelfstandigheid. Indien er sprake is van schijnzelfstandigheid, kunnen de gevolgen groot zijn. De opdrachtgever kan namelijk geconfronteerd worden met een correctieverplichting, naheffingsaanslagen, en zelfs boetes. Dit maakt het des te belangrijker om zeker te zijn van je zaak.
Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?
- Autonomie en Gezagsverhouding: Zorg ervoor dat er geen sprake is van een gezagsverhouding tussen jou en de opdrachtgever. Dit betekent dat je als opdrachtnemer voldoende vrijheid moet hebben om de opdracht naar eigen inzicht uit te voeren. Een indicatie hiervan kan bijvoorbeeld zijn dat je je eigen werktijden bepaalt en niet gebonden bent aan een vaste werkplek.
- Vervangbaarheid: Een belangrijk aspect van zelfstandigheid is dat je je werk kunt laten overnemen door een ander, zonder toestemming van de opdrachtgever. Dit laat zien dat je als zelfstandige werkt, en niet als een werknemer.
- Flexibele Betaalafspraken: Werk met betaalmomenten die afhankelijk zijn van het behalen van mijlpalen of de afronding van een project, in plaats van een vaste periodieke vergoeding zoals een salaris. Dit versterkt je positie als zelfstandige.
- Tussentijdse Evaluaties: Bespreek regelmatig de voorwaarden van de opdracht met je opdrachtgever. Hierdoor kun je tijdig bijsturen en voorkomen dat er een situatie van schijnzelfstandigheid ontstaat.
Modelovereenkomsten: wat nu?
In het verleden was het mogelijk om een modelovereenkomst op te stellen en deze door de Belastingdienst te laten goedkeuren om zekerheid te krijgen over de arbeidsrelatie. Vanaf nu worden deze modelovereenkomsten echter niet meer beoordeeld of vernieuwd door de Belastingdienst. Dit betekent dat de beoordeling van de arbeidsrelatie volledig afhankelijk is van de feitelijke situatie. Zorg er dus voor dat alle afspraken en de uitvoering van de opdracht in lijn zijn met de principes van de Wet DBA.
Gevolgen schijnzelfstandigheid opdrachtgever:
Het her-kwalificeren kan vergaande gevolgen hebben, voor zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer (zzp’er). Zo is de opdrachtgever (die dan eigenlijk de werkgever is) bij een her-kwalificatie onder andere verplicht om:
- Op de betalingen die hij aan de zzp’er (werknemer) heeft gedaan loonbelasting en premies volksverzekeringen in te houden en af te dragen;
- Voor de werknemer premies werknemersverzekeringen en de bijdrage voor de Zorgverzekeringswet af te dragen, en indien van toepassing;
- Het werkgeversdeel van de pensioenpremie bij het mogelijke verplichte pensioenfonds in te leggen;
- Mogelijk andere verplichtingen vanuit het CAO nog na te komen.
Gevolgen schijnzelfstandigheid zzp’er:
Voor de zzp’er (die dan eigenlijk werknemer is) heeft een her-kwalificatie ook gevolgen. De zzp’er:
- Dient verkregen inkomsten in de aangifte inkomstenbelasting in beginsel aan te geven als loon uit dienstbetrekking. In plaats van als winst uit de onderneming of als resultaat uit overige werkzaamheden;
- Heeft dan geen recht op de fiscale ondernemersfaciliteiten, zoals de zelfstandigenaftrek;
- Is mogelijk verplicht om zich bij een pensioenfonds of pensioenverzekeraar aan te sluiten. Dit is afhankelijk van het bedrijf waarvoor de werkzaamheden worden verricht;
- Dient mogelijk andere verplichtingen vanuit het CAO nog na te komen.
Conclusie
Met de invoering van de Wet DBA en de verscherpte handhaving vanaf 2025, is het van groot belang om bewust en zorgvuldig om te gaan met de arbeidsrelaties. Of je nu ZZP’er bent of een DGA, het vermijden van schijnzelfstandigheid begint bij duidelijke afspraken en een goed begrip van de regels. Zo kun je met een gerust hart blijven ondernemen, zonder onaangename verrassingen achteraf.
Ons advies: Doe de Test!
Ga naar Beoordeling arbeidsrelatie – Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vul de vragenlijst in. Dan krijgt je een voorlopige conclusie of er sprake is van loondienst/arbeidsverhouding of zelfstandig ondernemerschap.